Efes Antik Kenti – İzmir’de Mutlaka Görülmesi Gereken Yerler

Efes Antik Kenti Ege’nin en büyük antik kentidir. İzmir ‘in Selçuk ilçesinde yer alan Efes Antik Kenti, Tarihi milattan önce 6000 yıllarına dayanmaktadır ve geçmişten günümüze birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Kentin kurulduğu ilk yıllara ait net bilgiler bulunmamakla birlikte, dönemin Amazon adı verilen kadın savaşçıları tarafından kurulduğu iddia edilmektedir. Efes Antik Kenti gezi yazımıza göz attıktan sonra mutlaka okumanızı tavsiye ettiğimiz diğer yazımız: Aydın’ın Cennet Yüzü: Didim Gezi Rehberi

Efes Antik Kenti Gezisi

Önceleri küçük bir yerleşim yeri olan Efes, süregelen yıllar boyunca git gide gelişerek önem kazanmıştır ve kazanmaya devam etmektedir. Efes, tam üç kez kurulmuş bir antik kenttir ve ilk yıkılışının ardından ikinci kez Atina Kralı Kodros’un oğlu Androklos’un uğraşları sayesinde kurulmuştur. Yapılan arkeolojik çalışmalar sonucunda yerel halkın milattan önce 2000’li yıllarda bölgeye yerleşip yaşam sürmeye başladığı ortaya çıkmıştır. Milattan önce 100 yıllarında ise bölgede Yunan ilgisinin giderek arttığını ve Yunanlıların burada faaliyete başladığı görülmektedir. Ege Denizi’nin doğu kıyısı boyunca uzanan, günümüzde adı İyonya olan bölgeye Yunan kolonicilerinin yerleştiği görülmüştür. Daha sonraları, Lidya Krallıklarının hüküm sürdüğü dönemlerde Efes’in Akdeniz’deki en zengin kentlerden biri haline geldiği bilinmektedir.

O dönemlerde yapılan bir savaşta Lidya Kralının Pers hükümdarına yenilmesi ile birlikte bölgenin yeni hakimi Persler olmuş ve milattan önce 334 yılına kadar yani Efes’e Büyük İskender’in gelişine kadar hakimiyet Perslerin elinde olmuştur. Efes’e Büyük İskender’in gelişi ile egemenlik el değiştirmiş ve Büyük İskenderin valilerinden biri olan Lysimakhos bölgeye eşinin adını vererek Arsinoeia olarak değiştirip geliştirmek istemişse de kent, milattan önce 281 yılında Efes adı ile tekrardan kurulmuştur.

Milattan sonra 2. Yüzyılda Efes resmen altın çağını yaşamıştır ve bu dönemce birçok anıt ve iki adet İmparator kültü tapınağı kurulmuştur. Fakat 3. Yüzyıla gelindiğinde bölge Got’lar tarafından istila edilmiş ve üstüne tarih 270 yılını gösterdiğinde zaten zarara uğramış olan kent deyim yerindeyse yerle bir olmuştur. 1304 yılında bölge Türklerin hakimiyetine geçse de Hristiyanların halen haç yapmak için uğrak yeri olmaya devam etmiştir. Son olarak 1425’te Osmanlı Efes’i fethetmiş ve bölge son halini kazanmıştır. Efes Antik Kenti, medeniyetler beşiği sayılabilecek kadar fazla topluma ev sahipliği yapmıştır ve en çok Türk, Yunan ve Roma medeniyetlerinin izlerini taşımaktadır.

Efes Antik Kenti’nde Gezilecek Yerler

Efes, asırlar öncesine dayanan tarihi neticesinde Efes gezi rehberi oldukça kalabalık bir listeye sahip olacaktır. Bunlardan başlıcaları; Meryem Ana Evi, Artemis Tapınağı, Yedi Uyurlar, Yukarı Agora, Traianus Çeşmesi, Efes Antik Tiyatrosu ve Celsus Kütüphanesi olarak sıralanabilir.

Efes Antik Kenti Tiyatrosu

Efes Antik Tiyatrosu Efes’in en üst tarafında yer almaktadır ve geçmişten bugüne sağlam kalmış en güzel, en özel ve en büyüleyici yapılar arasındadır. Tiyatronun yapıldığı ilk dönem Helenistik Dönem’e denk gelmiştir ve zamanın teknolojisi değerlendirmeye alındığında, zamanına göre muhteşem sayılabilecek bir akustik tasarım görülmektedir.

Efes Antik Tiyatrosu’nun günümüzde kazandığı son form ise milattan sonra 98 ile 117 yılları arasında yapılan uzun çalışmaların sonunda oluşmuştur.

• Meryem Ana Evi

Meryem Ana Evi, insanların dini vaftizlerini yapabilecekleri, özellikle de hacı olmak için uğradıkları manevi olarak derinliği olan bir bölgedir. Meryem Ana Kilisesi olarak da adlandırılmaktadır. Kiliseye doğru ilerlerken geniş bir bahçenin ortasında anahtar formuna sahip bir havuzla karşılaşırsınız ve bu bir vaftiz havuzudur. Yine hemen orada, 1867 yılında İzmirli bir grup cemaat tarafından yaptırılıp hediye edilmiş, bronzdan yapılmış küçük bir Meryem Ana heykeli bulunmaktadır. Bu kilisenin etkileyici bir hikayesi vardır. Efes Antik Kenti gezisinde görmeniz gereken yerlerden biri de burasıdır.

Meryem Ana normal şartlarda Efes’te değildir ve oğlu İsa, 33 yaşında çarmıha gerildiğinde annesini yakın arkadaşı St. Jean’a emanet etmiştir ve arkadaşı Meryem Ana’yı Kudüs’teki Roma zulmünden korumak için onu barışın ve huzurun kenti Efes’e getirmiştir. Yüksek dağların üzerinde bulunan bir kulübeye yerleştirmiş ve Meryem Ana son yıllarını bu evde geçirmiştir. Meryem Ana’nın vefatından sonra burası önemli bir ibadet merkezi haline gelmiş ve kutsal kabul edilmiştir. Hatta Hristiyan tarihçilere göre Meryem Ana’nın mezarı da bu dağda kimsenin bilmediği bir yerde yer almaktadır.

Celsus Kütüphanesi

Büyüklüğü ile Bergama ve İskenderiye’den sonra üçüncü en büyük kütüphane olma özelliği göstermektedir. İnşasının başlangıcı net olarak bilinmemekle birlikte milattan sonra 135 yılında tamamlandığı bilinen kütüphane, kitap aşığı olan Tiberius Celsus Polemeanus’un anısına oğlu tarafından yaptırılmıştır.

Görkemli sütunları ve estetik yapısıyla kendisine hayran bıraktıracak güzelliğe sahip Celsus Kütüphanesi’nin içinde 12-15 bin arasında parşömen rulosunun bulunduğu tahmin edilmektedir.

• Artemis Tapınağı

Dünyanın 7 harikasından biri olan tapınağın ihtişamı ve güzelliğini buradan anlamak mümkündür. İnşası milattan önce 550 yılında tamamlanan tapınak, Bereket Tanrıçası olan Artemis’e ithaf edilmiştir. Uzun yıllar çalışmanın sonunda ortaya çıkan muhteşem eserin, tümü mermerlerden yapılmış 100 sütun üzerine kurulduğu düşünülmektedir. Bu ihtişamlı tapınak yapılışından 200 sene sonra bir Yunanlı tarafından yakılmış ve sonrasında tekrar yapılmak istense de eski görünümüne kavuşturulamamıştır. Her şeye rağmen Artemis Tapınağı görülmeye değer güzellikler arasında yer almaktadır.

Efes Antik Kenti ile ilgili daha fazla bilgiye sahip olmak için ve buna benzer daha birçok tatil ve gezi içerikleri için GeziLinki’nin YouTube kanalına da göz atabilirsiniz.